Waardoor ontstaan ontstekingen in het lichaam?
Het antwoord is: het hangt ervan af. In feite maakt een ontsteking deel uit van het natuurlijke genezingsproces van het lichaam en ondersteunt het om verwondingen te genezen en infecties te verhelpen. In zo’n geval treedt de ontsteking acuut op en neemt af zodra het genezingsproces is voltooid. Dergelijke acute ontstekingen omvatten bijvoorbeeld appendicitis, cystitis, sinusitis, peesontsteking, ontsteking als gevolg van verwondingen (bijv. splinters in de huid) en vele andere.
Een ontstekingsreactie kan echter ook optreden wanneer het immuunsysteem (regeneratie- en ontgiftingssysteem) actief wordt zonder dat er sprake is van letsel of infectie. Wat is er dan aan de hand? In dat geval ontstaat een ziekte ‘van binnenuit’. Het lijkt er op dat de cellen van het immuunsysteem die ons normaal beschermen, gezonde slagaders, organen of gewrichten “aan gaan vallen” en in het ergste geval afbreken – dit wordt een auto-immuunproces genoemd. Dat hier een biologische betekenis achter zit, voert te ver om hier uit te leggen. Als dergelijke ontstekingen chronisch worden, kunnen ze op de lange termijn, ook al is een ontstekingsreactie in eerste instantie zinvol, wel degelijk zeer schadelijke gevolgen hebben voor onze gezondheid, pijn veroorzaken en zelfs auto-immuunziekten of kanker veroorzaken.
Maar onder welke omstandigheden treedt een ontsteking op zonder letsel of infectie? Kan een ontsteking worden veroorzaakt door stress? Hoe kun je ontstekingsremmende voeding eten en wat kun je nog meer doen om je lichaam te beschermen tegen chronische ontstekingen? Op deze vragen gaat dit artikel in.
Wat zijn chronische (stille of laaggradige) ontstekingen? Wat zijn de oorzaken van chronische ontstekingen?
Chronische ontstekingen worden onderscheiden in primaire en secundaire chronische ontstekingen.
- Secundaire chronische ontsteking
Het kan gebeuren dat een aanvankelijk acute ontsteking chronisch wordt. Dit wordt secundaire chronische ontsteking genoemd. Het kan gebeuren dat er te veel van ons wonderbaarlijke regeneratiesyteem (immuunsysteem) wordt gevraagd, vaak als gevolg van een ongezonde levensstijl en voeding, aanhoudende stressvolle situaties, ophoping van gifstoffen in het lichaam, verzuring van het organisme of bestaande ziekten. Het immuunsysteem kan zijn taken niet op al deze fronten tegelijkertijd vervullen, zodat ontstekingshaarden niet meer volledig kunnen verdwijnen en blijven “smeulen”. Wat in eerste instantie was gestart als genezingsproces kan niet goed worden afgerond.
- Primaire chronische ontsteking
Primaire chronische ontsteking is de term die wordt gebruikt wanneer wordt verwezen naar auto-immuunziekten zoals de inflammatoire darmaandoening: de ziekte van Crohn, ontsteking van het centrale zenuwstelsel genaamd multiple sclerose, reumatoïde artritis: een ontsteking van de gewrichten, de inflammatoire rug ziekte: Morbus Bechterew of de stofwisselingsziekte: diabetes type 1 (vernietiging van de insuline producerende bètacellen in de alvleesklier door lichaamseigen auto-immuun-antilichamen). De zogenaamde Hashimoto -thryreoïditis is ook gebaseerd op een chronische ontsteking van de schildklier; en psoriasis verwijst naar inflammatoire, schilferende huidveranderingen. De geneeskunde kent 70 tot 80 chronische ontstekingsziekten, die worden samengevat onder de term auto-immuunziekten. Recent onderzoek levert bewijs dat zelfs aandoeningen zoals migraine en de ziekte van Alzheimer mogelijk te maken hebben met auto-immuun activiteit. Wat al deze ziekten gemeen hebben, is dat het immuunsysteem zijn eigen lichaamsweefsel lijkt af te breken. Auto-immuunziekten flakkert meestal op. Ontstekingen komen steeds terug.
Veel auto-immuunziekten worden door de geneeskunde tot nu toe onvoldoende begrepen. Vooral de levensstijl, zoals voeding en omgevingsfactoren (toxines), maar vooral stress, psychologische belasting en trauma’s worden ervan verdacht het immuunsysteem te overbelasten en auto-immuunziekten uit te lokken.
Het probleem met cortisone/cortisol
Vaak blijven chronische ontstekingen en vooral auto-immuunziekten levenslang bestaan en worden ze behandeld met ontstekingsremmende of immunosuppressieve steroïden zoals cortison (een “voorhormoon” die na inname door de lever wordt omgezet in het actieve stresshormoon cortisol) om de symptomen te verlichten of de afbraak van de aangetaste organen uit te stellen. Dit komt doordat cortisol ontstekingsreacties in het lichaam tijdelijk onderdrukt. Op korte termijn verlicht deze medicatie wel de symptomen. Maar helaas meestal maar voor een paar weken. Want: Cortisol neemt de oorzaken van de ontstekingsziekte niet weg.
Zoals al beschreven, is cortisol een stresshormoon. Je lichaam maakt het bijvoorbeeld aan als je ’s ochtends wakker wordt. We hebben het ook nodig om onze hersenen en hart draaiende te houden als we ziek of gewond raken. Cortisol helpt ons lichaam ook om suiker aan te maken voor energie als we onder stress staan, vermindert ontstekingen en brengt elektrolyten (essentiële mineralen) in balans. We hebben dus een bepaalde hoeveelheid cortisol nodig om te leven.
Veel mensen hebben tegenwoordig echter een teveel aan cortisol in het lichaam, enerzijds door onze moderne levensstijl die vaak stress veroorzaakt, en anderzijds omdat cortisone (en vergelijkbare corticosteroïden) tegenwoordig één van de meest voorgeschreven medicijnen is! Bij acute, levensbedreigende ontstekingen, zwellingen en allergische reacties zoals astma-aanvallen kan cortisone levens redden. Er ontstaat echter een probleem bij langdurig gebruik door chronische ontstekingen. Want wat gebeurt er als de cortisolspiegel chronisch verhoogd is, dus als we langdurig te veel stresshormoon in het lichaam hebben?
Een hele rij van ernstige bijwerkingen worden in verband gebracht met teveel cortisol:
Verzwakt immuunsysteem, Rusteloosheid, Hoge bloeddruk en hartkwalen, Slaapstoornissen / vermoeidheid, Angst, stemmingswisselingen en depressie (door geremde serotonineproductie), Concentratieproblemen en geheugenverlies, Osteoporose, Verlaagd libido / impotentie, Stijgende bloedglucosewaarden, overmatige honger en neiging tot overgewicht, vooral rond de buik, spierverlies / moeite met spieropbouw ondanks krachttraining, verhoogde gevoeligheid voor pijn, symptomen die lijken op het prikkelbare darm syndroom of brandend maagzuur.
Zoals eerder vermeld, wordt vermoed dat langdurige stress auto-immuunziekten kan bevorderen of uitlokt. Paradoxaal genoeg worden de daarmee gepaard gaande ontstekingen dan weer behandeld met steroïden zoals cortisone, die werken als het lichaamseigen stresshormoon cortisol: de stresshormoonspiegel blijft verhoogd en draagt zo verder bij aan de bevordering van de auto-immuunziekte die men juist wilde behandelen. Een dilemma waar nauwelijks een uitweg lijkt te zijn.
Cortisone en corticosteroïden kunnen levens redden en ernstige pijn bij ontstekingen verminderen. Maar op de lange duur zijn ze allesbehalve onschuldig. Daarom moet bij auto-immuunziekten en chronische ontstekingsprocessen bij de behandeling zeker rekening worden gehouden met de omgevingsfactoren die deze mogelijk hebben veroorzaakt.
Wat helpt duurzaam tegen chronische ontstekingen?
Hoe kun je ontstekingen voorkomen?
Zoals al vermeld, wordt vermoed dat voeding en omgevingsfactoren, zoals gifstoffen in het bijzonder, maar vooral stress, psychologische belasting en trauma, het immuunsysteem overbelasten en niet alleen chronische ontstekingen en auto-immuunziekten bevorderen, maar zelfs uitlokken.
Daarom vind je hieronder manieren die chronische ontstekingssymptomen op natuurlijke en duurzame wijze kunnen verlichten.
Voeding en ontstekingen
Alles wat je eet heeft invloed op de cellen in je lichaam. Voeding is informatie uit de omgeving die door je lichaam wordt opgenomen. Voeding kan een positieve of negatieve invloed hebben op ontstekingen. Het belangrijkste is daarom een ontstekingsremmend dieet en het vermijden van ontstekingsbevorderende stoffen.
Ontstekingsbevorderende stoffen vermijden
Veel van ons huidige voedsel is sterk bewerkt en bevat kunstmatige toevoegingen en veel suiker, maar weinig natuurlijke plantaardige stoffen zoals antioxidanten. De meeste groenten en fruit bevatten pesticiden. En het vlees wat we eten, komt helaas vaak van dieren die niet op natuurlijke wijze hebben gegeten en geleefd. Zo ontstaan er schadelijke stofwisselingsproducten in ons lichaam.
Deze vreemde stoffen en gifstoffen kunnen onze cellen beschadigen. Hieruit ontstaan ontstekingen. Een hoge suikerconsumptie bevordert ook ontstekingsprocessen in het lichaam, net als alcohol. Wist je dat lichaamsvet niet alleen vetcellen opslaat, maar ook ontstekingsbevorderende stoffen zoals cytokinen kan produceren en afgeven? Daarnaast belasten synthetische stoffen in schoonmaakmiddelen en cosmetica, maar ook eventuele medicijnen, je lichaam extra.
Zorg voor een gezond gewicht door lichaamsbeweging en vermijd of verminder sterk bewerkte voedingsmiddelen met veel suiker en ontstekingsbevorderende toevoegingen. Let bij schoonmaakproducten en cosmetica op producten met natuurlijke ingrediënten. Of vraag je af of je ze wel nodig hebt. Drink weinig alcohol en andere stimulerende middelen of vermijd ze helemaal.
Eet ontstekingsremmende voeding
Als je een chronische ontsteking hebt, verander dan consequent jouw voeding. Ontstekingsremmende voeding helpt je lichaam te genezen. Zorg ervoor dat je je lichaam voorziet van voldoende antioxidanten, gezonde vetzuren, mineralen en plantaardige micronutriënten. Hier zijn een paar tips en aanwijzingen over welke stoffen bijzonder belangrijk zijn:
- Antioxidanten en fytonutriënten uit biologische groenten en fruit beschermen je cellen tegen ontstekingen doordat ze celbeschadigende vrije radicalen onschadelijk maken.
- Onverzadigde vetzuren uit planten, zaden en noten zoals omega-3-vetzuren werken ontstekingsremmend.
- Plantaardige voedingsvezels bevorderen de darmgezondheid. Een gezond darmslijmvlies beschermt tegen het binnendringen van schadelijke stoffen in de bloedbaan en kan zo helpen om ontstekingen te voorkomen.
- Zorg voor dagelijkse ontgifting van jouw lichaam. Chlorella en het drinken van voldoende zuiver water ondersteunen het lichaamseigen ontgiftingsproces.
- Zorg voor een gezond evenwicht in het lichaam door basische mineralen te eten, bijvoorbeeld uit groene groenten of aardappelen.
Ons voedingssupplement Synergo basis is met dit doel ontwikkeld. Het ondersteunt je bij de ontstekingsremmende voeding, omdat het meer dan 55 zorgvuldig geselecteerde, optimaal gecombineerde superfoods en gezonde micronutriënten bevat uit krachtpatsers als chlorella, spirulina, olijfbladeren, granaatappels, citroenen, acerola, cacao en meer. Synergo basis zit boordevol ontstekingsremmende antioxidanten zoals oleuropeïne, natuurlijke vitamine C, fycocyanine, ellagtannines, astaxanthine en meer. Het helpt bij de dagelijkse ontgifting, ondersteunt je darmgezondheid en ondersteunt het evenwicht in jouw lichaam.
Probeer het uit en ervaar het Synergo-effect! Nu met korting op een jaarabonnement → naar Synergo-basis
De verbinding tussen lichaam en geest
Bij dit alles mag de invloed van het geestelijke, emotionele niveau niet worden genegeerd. De eenheid van lichaam, geest en ziel is al lang bekend bij inheemse culturen en spiritueel geïnspireerde mensen. De laatste jaren houdt de westerse geneeskunde zich echter ook bezig met de verbinding tussen lichaam en geest en de rol die dit speelt bij het ontstaan van ziekten.
Waarom auto-immuunziekten ontstaan, was lange tijd een raadsel. De psycho-neuro-immunologie (PNI) beschouwt de onlosmakelijke band tussen lichaam en gevoel nu als bewezen. Emoties spelen een sleutelrol in de werking van ons wonderbaarlijke immuunsysteem. PNI onderzoekt ook de rol van stress bij het ontstaan van auto-immuunziekten. Recent onderzoek heeft verbanden gevonden tussen periodes van langdurige stress of emotioneel trauma en de ontwikkeling van ziekten. Bij veel mensen ontstaat een auto-immuunziekte binnen enkele jaren na een emotioneel zeer belastende en stressvolle periode.
Men vermoedt dat langdurige periodes van stress en traumatische gebeurtenissen de neurochemische signalen in ons lichaam veranderen, waardoor een omgeving ontstaat waarin het lichaam zichzelf begint af te breken. De manier waarop onze hersenen reageren op trauma, lijkt een cascade in ons lichaam op gang te brengen die tot ziekte leidt.
Deze kennis opent geheel nieuwe mogelijkheden in de therapie van auto-immuunziekten! Getroffenen kunnen werken aan het verminderen van angsten en het begrijpen en verwerken van trauma. Door acceptatie te oefenen en zacht met onszelf omgaan, brengen we het lichaam terug naar een toestand van rust, een plek waar genezing kan plaatsvinden. Nieuwe therapeutische benaderingen op basis van psychosensorische technieken of andere methodes tonen veelbelovende resultaten bij het verwerken van diep zittende traumatische ervaringen en kunnen effectieve hulpmiddelen zijn om onze gezondheid te verbeteren.
